Δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας
Σχεδιασμός πράσινων και ενεργειακά αποδοτικών κτηρίων
Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ) έχει υιοθετήσει μια ολοκληρωμένη στρατηγική για τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης στις εγκαταστάσεις του. Βασική πρακτική είναι η ενεργειακή αναβάθμιση των παλιότερων κτηρίων της πανεπιστημιούπολης, ώστε να βελτιωθεί η απόδοσή τους. Για παράδειγμα, το κτήριο Αεροδυναμικής, Ναυπηγικής και Υδροδυναμικών Μηχανών (ΑΝΥΜ) αναβαθμίζεται ενεργειακά μέσω επεμβάσεων όπως η θερμομόνωση του κελύφους, η αντικατάσταση κουφωμάτων με νέα υψηλής απόδοσης και η εγκατάσταση φωτιστικών LED αντί των παλαιών λαμπτήρων φθορισμού. Αυτές οι παρεμβάσεις αναμένεται να ανεβάσουν την ενεργειακή κατάταξη του κτηρίου από κατηγορία Η σε κατηγορία Α, μειώνοντας δραστικά τις απαιτήσεις σε θέρμανση, ψύξη και φωτισμό.
Πέρα από τις επεμβάσεις βελτίωσης και αναβάθμισης του κτηριακού δυναμικού, όπως η τακτική ενεργειακή επιθεώρηση των εγκαταστάσεων και η αξιοποίηση διαθέσιμων προγραμμάτων χρηματοδότησης για έργα εξοικονόμησης. Χαρακτηριστικό είναι ότι το έργο αναβάθμισης του κτηρίου ΑΝΥΜ εντάχθηκε σε επιχειρησιακό πρόγραμμα «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» με συγχρηματοδότηση από ευρωπαϊκούς πόρους, δείχνοντας τη δέσμευση του ιδρύματος να υλοποιήσει μέτρα χαμηλών εκπομπών άνθρακα.
Για την επίτευξη υψηλής ενεργειακής απόδοσης, το ΕΜΠ εφαρμόζει σύγχρονες τεχνολογίες εξοικονόμησης σε όλη την πανεπιστημιούπολη. Ένα σημαντικό μέτρο είναι η εκτεταμένη αναβάθμιση των συστημάτων φωτισμού. Έχουν αντικατασταθεί τα ενεργοβόρα φωτιστικά παλαιάς τεχνολογίας (π.χ. λαμπτήρες νατρίου και φθορισμού) με φωτιστικά τεχνολογίας LED, τόσο στους εσωτερικούς χώρους των κτηρίων όσο και στον περιβάλλοντα χώρο. Στην Πολυτεχνειούπολη Ζωγράφου εγκαταστάθηκαν συνολικά 1.374 νέα φωτιστικά LED για τον φωτισμό δρόμων, πεζοδρόμων, πλατειών, κτηρίων και χώρων στάθμευσης. Παράλληλα τοποθετήθηκε και λειτουργεί ένα κεντρικό ηλεκτρονικό σύστημα διαχείρισης του δικτύου φωτισμού, το οποίο επιτρέπει τον απομακρυσμένο έλεγχο κάθε φωτιστικού (on/off), τη ρύθμιση της φωτεινότητας (dimming), την ομαδοποίηση φωτιστικών και την παρακολούθηση της πραγματικής κατανάλωσης σε πραγματικό χρόνο. Χάρη σε αυτές τις παρεμβάσεις, η εξοικονόμηση ενέργειας στον εξωτερικό φωτισμό της πανεπιστημιούπολης εκτιμάται σε περίπου 76,8% – η συνολική κατανάλωση ισχύος μειώθηκε από 231 kW σε μόλις 87 kW. Τα οφέλη είναι πολλαπλά, πέρα από τη μείωση του κόστους ενέργειας: βελτιώθηκε η ποιότητα φωτισμού και η οδική ασφάλεια στους χώρους του ΕΜΠ, μειώθηκαν οι ανάγκες συντήρησης λόγω της μεγάλης διάρκειας ζωής των LED, ενώ περιορίστηκε και η φωτορύπανση.
Εικ. 14. Απεικόνιση μέρους της αναβάθμισης των συστημάτων φωτισμού στο ΕΜΠ
Εκτός από τον φωτισμό, το ΕΜΠ εισάγει και καινοτόμα συστήματα θέρμανσης, ψύξης και αερισμού που στοχεύουν στη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας των κτηρίων. Στο υπό αναβάθμιση κτήριο ΑΝΥΜ εφαρμόζεται ένα πιλοτικό υβριδικό σύστημα θέρμανσης-ψύξης, το οποίο συνδυάζει αντλία θερμότητας, σύστημα αποθήκευσης ψύχους (πάγου) και προσροφητικό ψύκτη, σε συνεργασία με ηλιοθερμικούς συλλέκτες. Παράλληλα, στο ίδιο κτήριο εγκαθίσταται σύστημα κλιματισμού που αξιοποιεί την αβαθή γεωθερμία μέσω κλειστού βρόγχου, προσφέροντας θέρμανση και ψύξη με πολύ υψηλό βαθμό απόδοσης και εκμετάλλευση της σταθερής θερμοκρασίας του υπεδάφους. Τα συστήματα αυτά μειώνουν την κατανάλωση συμβατικής ενέργειας αξιοποιώντας αποθηκευμένη ψύξη και τη θερμική ενέργεια του ήλιου και του εδάφους. Επιπλέον, εγκαθίστανται μονάδες μηχανικού αερισμού με ανάκτηση θερμότητας, καθώς και σύγχρονες κλιματιστικές μονάδες μεταβλητής ροής ψυκτικού (VRF) στα κτίρια. Ο μηχανικός αερισμός με ανάκτηση θερμότητας εξασφαλίζει φρέσκο αέρα στα κτίρια περιορίζοντας τις θερμικές απώλειες, ενώ οι μονάδες VRF προσαρμόζουν ευέλικτα τη ζήτηση κλιματισμού ανά χώρο, εξοικονομώντας ενέργεια σε σχέση με τα παλαιότερα συστήματα. Συνολικά, η ενσωμάτωση τέτοιων τεχνολογιών καθιστά τα κτίρια του ΕΜΠ «έξυπνα» ως προς τη διαχείριση ενέργειας, με αυτοματοποιημένο έλεγχο και συνεχή παρακολούθηση της κατανάλωσης, ώστε να επιτυγχάνεται η μέγιστη δυνατή εξοικονόμηση χωρίς να μειώνεται η ποιότητα του εσωτερικού περιβάλλοντος.
